Tomás Luis de Victoria (1548-1611)
Victoria wordt beschouwd als één van de grootste Spaanse componisten van zijn tijd. Hij werd op jonge leeftijd door Philips II naar Rome gestuurd om daar te studeren en keerde als priester in 1586 terug naar Spanje. Daar kwam hij in Madrid in dienst van keizerin Maria van Spanje. Zijn polyfone muziek toont verwantschap met die van da Palestrina, bij wie hij mogelijk in Rome studeerde. Victoria leefde op het hoogtepunt van de contrareformatie, de Katholieke reactie op het opkomende protestantisme in het noorden.
Hoewel het Ave Maria toegeschreven werd aan Victoria rezen daar gerede twijfels over. De stijl past niet erg goed bij die van Victoria. Daarnaast zijn er van Victoria geen manuscripten van dit Ave Maria. Daarom gaat men er tegenwoordig van uit dat dit Ave Maria gecomponeerd is door Jacobus Handl.
Jakob Petelin Handl (1550-1591) ook Jacobus Gallus (Handl betekent haan, in het Latijns Gallus) genoot mogelijk in zijn jeugd een opleiding in het Sloveense klooster van Stična, reisde later door Bohemen en Silezië en woonde enige tijd in de abdij van Melk (Neder-Oostenrijk). In 1574 werd hij genoemd als lid van de Weense hofkapel; tussen 1579 en 1585 was hij kapelmeester van de bisschop van Olomouc (huidige Tsjechië). Vanaf 1586 verbleef Gallus als cantor in Praag. Zijn voornamelijk geestelijke muziek (20 missen en ca. 445 motetten) is een mengeling van noord en zuid Europese stijlen. Naast traditionele polyfonie kent zijn werk de kleurige Venetiaanse koorstijl en moderne harmonieleer waardoor zijn muziek de transitie van de Renaissance naar de Barok markeert. Hij leende nogal eens melodische thema’s van anderen maar de technieken die hij gebruikte om het geleende materiaal te arrangeren, waren buitengewoon origineel.
In het Ave Maria wordt een rustig, traditioneel begin opgevolgd door een Venetiaanse dans klinkend “Sancta Maria Dei, ora pro nobis” (zeker als Anthony het als zodanig speelt op de piano). Maar de smeekbede keert terug bij ‘zondaar’. De tekst moet iedere katholiek uiterst bekend voor komen.
| Ave Maria, Gratia Plena Dominus Tecum Benedicta Tu in Mulieribus Et Benedictus Fructus Ventris Tui, Jesus Sancta Maria Dei Ora pro Nobis Peccatoribus Nunc et in Hora Mortis Nostrae. Amen. | Wees gegroet Maria, vol van genade, de Heer is met u Gij zijt de gezegende onder de vrouwen En gezegend is Jezus de vrucht van uw schoot. Heilige Maria, moeder van God, Bid voor ons zondaars Nu en in het uur van onze dood. Amen. |